Boyacı katırtırnağı sarı çiçekli çok yıllık ve çalı görünüşünde bir bitkidir. 1 ile 1,5 metreye kadar boylanabilen, seyrek dallı ve dikensizdir. Genç sürgünler narin yapılı, açık yeşil renkli, boyuna olukludur. Haziran –Ağustos aylarında çiçek açar. Çiçekler dallarının ucunda toplanmış altın sarısı renktedir. Meyveleri 2 santimetre boyunda bakla şeklindedir. Boyacı katırtırnağın anavatanı Güney ve Orta Avrupa, Kafkasya, Anadolu ve Kuzey İran’dır. Türkiye’de Anadolu’nun kuzeyinde yaygın olarak görülür. Trakya ve Karadeniz Bölgesi’nde sıkça rastlanır.
Tarihçe
İngiltere York’da 9. ile 11. yüzyıllara ait bazı arkeolojik alan kazılarında ve 13.ile14. yüzyıla ait Bristol’da yapılan kazılarda boyacı katırtırnağının tohumları, muhabbet çiçeği ve diğer boya bitki tohumları ile birlikte bulunmuştur. Boyacı katırtırnağı Orta Çağ Avrupa’sında bir boya bitkisi olarak kullanılmıştır. 1312–1377 tarihlerinde İngiltere’de çivit otu ile birlikte yeşil renk boyamalarda kullanılmıştır. Elde edilen bu yeşil renk “Kendal yeşili” olarak ün kazanmıştır. Eski İngiliz boyacılar arasında oldukça popüler olan boyacı katırtırnağının sapları, yaprakları, tohumu ve çiçekleri çok miktarda boyarmadde içermektedir. 1808’de Boyacı William Partrige Amerika’ya göç ettiğinde boyacı katırtırnağı tohumlarından götürmüş ve New Jersey’de ekimini yapmıştır.
Boyama işlemi
Bitkinin kurutularak öğütülmüş çiçekleri ve yaprak ve saplarları ile mordanlı boyama yöntemiyle yapılır.