Bakam (Caesalpinia sapan) 3 ile 6 metre boylanabilen ince yapraklı ve geniş sarı renk çiçekleri olan bir bitkidir. Anavatanı Hindistan, Malezya ve Sri Lanka’dır. Asya’nın tropik bölgelerinde kültürü de yapılmıştır. Boyama için bitkinin gövdesi kullanılır. Tarihçe Bakamın (Caesalpinia sapan) kullanımı çok eskilere dayanmaktadır. Literatürlerde MÖ 900’lü yıllarda Hindistan’dan Çin’e ihraç edilmiş olduğu belirtilmektedir. Bakam odunu, doğal olarak yetiştiği bölgelerde uzun yıllar ipek boyamacılığında kullanılmıştır. Bitkinin kullanımı 1190 yıllarına kadar gitmektedir. Yaklaşık 1350 de ilk olarak bakam odunu Java’dan Avrupa’ya ihraç edilmiştir. Özellikle, Portekiz ve Hollanda ve daha sonrada İngiliz gemiciler bu odunu büyük miktarlarda ithal etmişlerdir. Avrupalı kaynaklarda Orta çağda sınırlı miktardaki bakam ağacının odun olarak ithal edildiği belirtilmektedir. Portekizli tüccarlar 1500 yıllarında Güney Amerikanın Atlantik kıyılarındaki bu bitkiyi “Terra de Brasil” ve sonrada “Brazil” olarak adlandırmışlardır. Fakat bakkam odununun isminin Brezilya ağacı olarak ne zaman değiştirildiği bilinmemektedir. Filipinlerde yetişen bakkam odunu boyarmadde açısından diğer Doğu Asya bakkamlarından daha zengin boyarmadde içermektedir. Fakat Güney Amerika’da yetişen bakkam Doğu Asya’da yetişenlerden daha az kullanılmaktaydı. Bu nedenle de özellikle Çin’e ihraç edilmekteydi. Çin’de kırmızı renk boyamalarda veya kırmızı renkli baskılı kumaşlarda kullanılmıştır. Ucuz olması fakir Çin halkı tarafından tercih edilmiştir. Ticareti 19. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir. 20. yüzyılın başlarında ortadan kalkmıştır.
Tarihçe
Geleneksel olarak kullanılmış olup son yıllarda önem kazanmıştır.
Boyama işlemi
Bitkinin kurutulmuş çiçekleri ile mordanlı boyama yöntemiyle yapılır.