Anavatanı Orta Amerika olan koşinil böceği, Nopalea cochenilli olarak bilinen bir kaktüsün üzerinde yaşar. Böceğin kaktüs üzerinde önce kahvemsi kırmızı olan rengi daha sonra koyu kırmızı renge dönüşür. Böceğin boyarmadde içerenleri yalnızca dişi türlerinde bulunur. Dişi böceğin kanatları yoktur ve uçamaz. Ancak ayakları olmasına rağmen, hareket edemez. Erkek böceklerin kanatları ve ayakları vardır. Bu nedenle erkek böcekler uçabilme yeteneğine sahiptir. Kaktüsün üzeri, dişi koşinil böceğinin yaşam alanıdır. Dişi böcekler erkek böcek tarafından döllenir. Kısa sürede dişi böcek yumurtlar. Belli bir olgunluğa geldiğinde bu yumurtalar toplanır ve kurutulur. 5 milimetre boyunda olan dişi böceğin yaklaşık olarak 130000 tanesi bir kilogram gelmektedir. Bir yılda bir kaç ürün alınabilir.
Tarihçe
Koşinil MÖ 1000’lerde ana vatanı olan Meksika’da kırmızı renk boyamalarda kullanılan en önemli boyarmadde kaynaklarından biriydi. İnkalar uzun yıllar tekstillerinin kırmızı renge boyanmasında koşinil kullanmışlardır. Koşinil 16. yüzyılın başlarından önce Meksika dışında dünyanın diğer ülkelerinde bilinmiyordu. Ancak Eski Dünya (Asya ve Avrupa) da koşinil adıyla Ağrıdağı eteklerinde ve Aras nehri kenarlarında bulunan Ağrıdağı kermesi, “Ararat koşinil” olarak biliniyordu. Koşinil 1512 yıllarında İspanyollar tarafından Meksika’nın keşfi ve sonrasında Avrupa ve Asya’da başta tekstil alanında olmak üzere değişik alanlarda boyarmadde olarak kullanılmaya başlanmıştır. İspanyollar, Meksika’dan koşinili gemilerle önce İspanya’ya getirmişler.Daha sonra Avrupa ve Asya’daki ülkeler ile ticaretini yapmışlardır. Bu böcek Avrupa ve Asya’daki böceklere (Ağrıdağı kermesi, lak ve Polonya kermesi) göre daha fazla miktarda boyarmadde içermesi ve boyamalarda daha parlak ve ihtişamlı renkler vermesi nedeniyle çok çabuk pazar bulmuştur. Uzun süre İspanyollar koşinil ticaretinin tekelini ellerinde tutmuşlardı. Koşinil çok önemli bir ekonomik değer sahip olduğundan, Meksika dışında böceğin yetiştirilmesine çalışılmıştır. Ancak uygun iklim koşullarına sahip birkaç yerde kültürü yapılabilmiştir. 1828 yılında Java’da ve 1835 yılında Kanarya Adalarında yetiştirilmiştir. 1540 yılına ait bir kaynakta her yıl 4400 kilogram koşinil Meksika’dan Avrupa’ya getirildiğinden bahsetmektedir.1565 yılında yıllık olarak 115000 kilogram koşinili İspanyollar Avrupa’ya getirmiş oldukları bilinmektedir. 16. Yüzyılın sonlarında ise yıllık üretim 46000 kilogramı aşmıştır. 1760- 1782 yılları arasında yıllık olarak 731000 kilograma ulaşmıştır. 1850 yılında yıllık olarak, Meksika 45400 - 68000 kilogram, Guatemala 79300 kilogram, Kadiz ve Kanarya Adaları 454000 kilogram ihraç edilmiştir. 1875 yılı dünyadaki koşinil üretimi 2722000 kilogram olarak bir rekor olmuştu. Dünya genelinde koşinil üretimi 1870 yılında zirveye çıkmıştır. Ancak sentetik boyarmadde olan foksinin ve azo boyarmaddelerin sentezlerinin bilinmesi ve daha sonra büyük miktarlarda üretilerek boyama alanına girmesiyle koşinilin ekonomik değeri azalmıştır.Dünyada yaklaşık olarak her yıl 1100 ton koşinil kullanılmaktadır. En son istatistiğe göre, 2002 yılında 1045,9 ton üretilmiştir. Günümüzde tekstil boyamanın yanında, gıdaların renklendirilmesi ve kozmetik alanında kullanılmaktadır. Koşinil üreten ülkelerin başında Peru gelmektedir.
Boyama işlemi
Kurutularak öğütülmüş böcek, mordanlı boyama yöntemiyle yapılır.