Hindistan, Tayland, Malezya, Kamboçya, Laos ve Endonezya’da bulunur. Lak koloni halinde yaşayan bir böcektir ve yalnızca bir bitkide değil farklı bitkilerde bulunabilmektedir.
Tarihçe
Yüzyıllardır lak böceğinin tekstil boyamacılığında önemli bir boyarmadde olarak kullanılmış olduğundan birçok kaynakta bahsedilmektedir. Bunun yanında bazı kaynaklarda ilaç olarak kullanıldığı ifadelerine rastlanmaktadır. MÖ 1500 yıllarında Hindistan’ın eski krallığında yazılmış olan “Atharvaveda” (Atharvaveda= Hinduizmin kutsal metinleri olan Veda’lardan bir bölüm) lak böceğinin ilaç olarak kullanımından sıkça söz etmektedir.Yine yazılı kaynaklar MÖ 4. yüzyılda lak böceği ile boyanmış keten kumaşların mükemmel olduğunu ifade etmektedir. MÖ 3. ve 2. yüzyıla ait olan “Samyutta Nitkaya” adlı Budislerin dini kitabında, lak boyamacılığından bahsedilmektedir. Ayrıca Suriye Şam’da ki kazılarından Roma dönemine ait 273 yılına tarihlendirilen Palmira tekstilleri bulunmuştur. Bu tekstillerin koyu kırmızı renklerinin bazılarının lak böceği ile boyanmış olduğu tarafımdan saptanmıştır. 5.yüzyıla ait yazılı kaynaklarda lak böceğinin çok miktarda boyamada kullanıldığı ve 10. yüzyılda Ksemandra’da farklı bir metotla boyandığı bahsedilmektedir.
Lak Hindistan’da yüzyıllar boyu kaşmir, ipek, yün ve keten boyamada kullanılmış ve yaklaşık 2000 yıl önce Hindistan’dan Yakın Doğuya ihraç edilmiştir.Kutsal Hint Destanı “Ramayana”da, 13. yüzyılın sonu ve 16. yüzyıl başları eski Hindistan ipek ticaretinin merkezi Assam (Hindistan)’ da bu böceğin kullanılmış olduğundan bahsedilmektedir. Ayrıca birçok bitkisel motifli Pakistan Lahor halılarında kırmızı renk boyamalarında lak kullanılmış olduğu bilinmektedir. İran Safaviler döneminde üretilen halılar, Osmanlı İmparatorluğunda üretilen halı ve kumaşlar ayrıca Hindistan Moğol İmparatorluğu dönemi tekstilleri kırmızı renklerinde özellikle de ipek boyamalarda lak böceği kökboya yerine daha fazla tercih edilmiştir. Amerika’nın keşfinden sonra koşinilin gelmesiyle lak böceğinin kullanımı azalmıştır. 19. yüzyılın başlarına kadar Asya ülkelerinin (böceğin yetiştiği ülkeler) dışında kullanımı en aza inmiştir.Malezya ve Laos’da lak ipek boyamacılığı için kullanılmakta ve gün geçtikçe kullanımı artmaktadır. Dünyanın çeşitli müzelerinde farklı dönemlere ait tarihi ve arkeolojik tekstillerin bazılarının kırmızı renk boyarmadde analizlerinde lak böceğinin kullanılmış olduğu tarafımdan tespit edilmiştir.
Boyama işlemi
Kurutularak öğütülmüş böcek, mordanlı boyama yöntemiyle yapılır.