Safran Crocus sativus L. (Iridaceae) türünün kurutulmuş stigmalarıdır. Bu tür 20 santimetreye kadar boylanabilen ve sonbaharda mor renkli büyük çiçekler açan yumrulu bir bitkidir. Safranbolu köylerinde yetiştirilir. Safran koku verici ve boyarmadde olarak kullanılmaktadır.
Tarihçe
Safran bitkisinin anavatanı Anadolu’dur. Anadolu’da 3000 yıldan beri tarımı yapılmaktadır. Yalnızca boya bitkisi olarak değil aynı zamanda tıp alanında ve kozmetik alanında kullanılmıştır. Homer, Hipokrat ve Pilinius ve birçok eski yazarlar safrandan yazılarında bahsetmişlerdir. Bu bitkinin geçmişte tarımı yapılmıştır. Bitkinin tarımı yapıldıktan sonra İran’a ve oradan daha doğuya doğru yayılmıştır. Araplar safranı İspanya’da bulunan Faslılar vasıtasıyla Avrupa’ya götürmüşlerdir. Bu gün safranın; Fas, İspanya, İsveç, İran ve Keşmir’de ekimi yapılmaktadır. Sidon ve Tyre gibi antik şehirlerde de safran dokumaların boyanmasında kullanılmıştır. Antik Persler MÖ 10. yüzyılda Derbena, İsfahan, ve Horasan şehirlerinde Crocus sativus yetiştirilmiştir. Safran, tanrılara sunulan dokumalarda boya bitkisi olarak da kullanılmıştır. 13. yüzyıl ve Orta Çağ elyazmalarındaki süslemelerinde sarı ve turuncu renk için safran kullanılmıştır.
Boyama İşlemi
Boyamada bitkinin kurutulmuş stigmaları kullanılır. Boyama işlemi mordanlı ve direk boyama yöntemi ile yapılır.